Kortyzol, znany jako hormon stresu, odgrywa kluczową rolę w naszej reakcji na różnego rodzaju wyzwania życiowe. Chociaż pełni on istotne funkcje w organizmie, jego nadmiar może negatywnie wpływać na zdrowie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. W tym artykule przyjrzymy się zależności między kortyzolem a brakiem sił, snem, stresem oraz zaproponujemy sposoby na ograniczenie jego produkcji.
Kortyzol jest jednym z kluczowych hormonów zaangażowanych w naszą reakcję na stres. Jest nazywany potocznie „hormonem stresu”, ponieważ odgrywa istotną rolę w dostarczaniu organizmowi energii i mobilizacji zasobów podczas wyjątkowych sytuacji. Jego działanie jest niezwykle ważne dla przetrwania i skutecznego radzenia sobie z trudnymi sytuacjami.
Kiedy napotykamy na stresujące zdarzenie lub zagrożenie, nasz układ nerwowy uruchamia mechanizm reakcji „walcz lub uciekaj”. Sygnały stresu docierają do mózgu, co powoduje aktywację odpowiednich struktur, takich jak podwzgórze i przysadka mózgowa. W wyniku tej aktywacji przysadka mózgowa wydziela hormon adrenokortykotropowy (ACTH), który stymuluje korę nadnerczy do wytwarzania kortyzolu.
Funkcje kortyzolu w reakcji na stres:
Jednak gdy poziom kortyzolu pozostaje podwyższony w organizmie przez dłuższy czas, np. w wyniku długotrwałego stresu, może to prowadzić do szeregu problemów. Wysoki poziom kortyzolu może wpłynąć na funkcjonowanie układu hormonalnego i nerwowego, co z kolei może wywołać zmęczenie i osłabienie organizmu.
Nadmiar kortyzolu, szczególnie w przypadku chronicznego stresu, może doprowadzić do tzw. wyczerpania nadnerczy. Jest to stan, w którym nadnercza nie są w stanie utrzymać odpowiedniej produkcji hormonu w odpowiedzi na długotrwałe narażenie na stres. W wyniku tego organizm może odczuwać chroniczne zmęczenie, brak sił i trudności w regeneracji po wysiłku.
Kortyzol może również wpływać na nasze zachowania związane z jedzeniem, szczególnie w sytuacjach stresowych. Wiele osób sięga po jedzenie jako formę radzenia sobie ze stresem lub emocjami, co nazywane jest jedzeniem emocjonalnym, a to już bezpośrednio przekłada się na wzrost naszej masy ciała. Gdy kortyzol jest podwyższony, organizm może magazynować nadmiar spożywanych kalorii jako tłuszcz, co może sprzyjać tyciu, zwłaszcza w okolicach brzucha.
Kortyzol wpływa również na regulację insuliny, hormonu odpowiedzialnego za kontrolę poziomu glukozy we krwi. Nadmiar kortyzolu może prowadzić do insulinooporności, co oznacza, że komórki organizmu przestają reagować na insulinę, co z kolei może sprzyjać odkładaniu się tłuszczu.
Stres, a tym samym podwyższony poziom kortyzolu, może również zaburzać nasz sen. Gdy jesteśmy zestresowani, nasza reakcja „walcz lub uciekaj” pozostaje aktywowana, co sprawia, że trudniej nam się zrelaksować i zasnąć. Ponadto, wysoki poziom kortyzolu może zakłócać nasz naturalny rytm dobowy, prowadząc do nieregularnego snu i problemów z utrzymaniem głębokiej fazy snu.
U kogo można zaobserwować podwyższony poziom kortyzolu?
Takie badanie to nic innego jak pobranie krwi z żyły czy badanie dobowej zbiórki moczu. Przed badaniem pacjent powinien być wyspany i na czczo oraz nie pić alkoholu 2-3 dni przed. Badanie powinno być wykonywane w godzinach porannych.
Kortyzol jest ważnym hormonem reakcji na stres, ale jego nadmiar lub niedobór może wpływać na nasze zdrowie i samopoczucie. Brak sił, tycie i bezsenność to tylko niektóre z problemów związanych z zaburzeniami poziomu kortyzolu. Ważne jest dbanie o zdrowy styl życia, który obejmuje zarówno odpowiednie zarządzanie stresem, jak i troskę o sen, aktywność fizyczną i zrównoważoną dietę, aby utrzymać równowagę hormonalną i cieszyć się lepszym stanem zdrowia.
Foto: autorstwa brgfx na Freepik
Redakcja
www.dine4fit.pl
Wyzwanie 75 hard krąży po internecie już od jakiegoś czasu. Najczęściej jest ono postrzegane jako jakiś cudowny program odchudzający, dzięki któremu w dwa i pół miesiąca ciężkiej pracy będziemy sprawni i szczupli, kosztem zdrowia.
Co to właściwie jest?
Kontynuuj czytanie 25.1.2023
Jest popołudnie, a ja siedzę w kawiarni i delektuję się mrożoną herbatą bez cukru. Wielu z tych, którzy mnie znają, od razu by się zastanowiło – bez cukru? Wielu z nich nie widziało mnie od lat, więc nie wiedzą, że ostatnio przeszłam coś więcej niż tylko fizyczną transformację.
Ale to trochę za dużo, zacznę od początku, choć historia będzie nieco dłuższa.
Kontynuuj czytanie 21.10.2024
Według dostępnych danych nadal nie spełniamy zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczących spożywania minimum 400 gramów warzyw i owoców.
Inne badania pokazują, że wiele osób w Polsce ma nadwagę, a nawet otyłość, co często wiąże się z niewłaściwą dietą. Przypadek? Nie sądzę.
Kontynuuj czytanie 17.10.2024
Nasz biorytm, czyli wewnętrzny zegar, to podstawa naszego zdrowia. Określa, jak gospodarujemy energią, czyli wyznacza jej oszczędzanie i zużycie.
Głównym przejawem biorytmu jest cykl snu i czuwania, który trwa około 24 godziny i jest głównie sterowany przez nasz mózg. Gdybyśmy nie mieli tej funkcji w mózgu, trudno byłoby nam jako ludzkości przetrwać tyle pokoleń i rozwinąć się do współczesnej formy.
Kontynuuj czytanie 14.10.2024
Do napisania tego artykułu skłoniły mnie ponownie doświadczenia z mojego gabinetu.
Dzięki rozmowom z wieloma pacjentami wiem, że wiele osób chciałoby zdrowo chudnąć, lepiej się odżywiać, więcej się ruszać i dobrze spać, ale po prostu brakuje im na to czasu.
Kontynuuj czytanie 10.10.2024
Żachwy, takie małe morskie zwierzątka – pływają przez ocean, gdy są młode, aż znajdą podwodną rafę z ładnym widokiem, na której mogą się osiedlić, i nigdy więcej nie ruszają się przez resztę swojego życia.
Brak ruchu powoduje, że stają się one rodzajem bezmózgich brył z dwiema rurkami – jedną do zasysania wody, a drugą do jej wypuszczania. Inwestycja energii w układ nerwowy i mózg nie opłaca się, gdy żachwa i tak pozostaje nieruchoma.
Kontynuuj czytanie 7.10.2024
Tabele kalorii są dostępne w Internecie, na telefonie, tablecie i smartwatchach, takich jak Garmin i Apple Watch.
