Nasza relacja ze słońcem przeszła w ostatnich latach burzliwą ewolucję. Z jednej strony jesteśmy ostrzegani przed rakiem skóry, co czasami prowadzi do skrajności, w których niektóre osoby wyglądają blado i niezdrowo, ponieważ boją się wyjść na zewnątrz w słoneczny dzień.
Z drugiej strony wszyscy wiemy, że słońce, w rozsądnej ilości, jest korzystne i zapewnia między innymi wystarczającą ilość witaminy D. Ale jak znaleźć ten złoty środek, który jest korzystny dla naszego zdrowia?
Na wstępie należy powiedzieć, że zdrowe opalanie to zdecydowanie nie takie, w którym kładziemy się na kocu jak – wybaczcie – gęś w brytfannie i pozwalamy ciału upiec się ze wszystkich stron. Wielu pomija także stosowanie kremów z filtrem.
- Oczywiście wydłuża to czas, w którym skóra jest chroniona na słońcu, ale tutaj należy zachować zdrowy rozsądek.
Dlatego zapytaliśmy dr Pavla Konrada z Centrum Dermatologii Lasermed, co sądzi o całej sprawie. Dlaczego teraz wszyscy tak bardzo martwimy się rakiem skóry, skoro jako dzieci w wakacje biegaliśmy całymi dniami nad wodą. Ci bardziej świadomi używali kremu NIVEA.
„Przyczyną gwałtownego wzrostu zachorowań na raka skóry jest między innymi utrata ozonu w atmosferze, a co za tym idzie większe natężenie padającego na nas promieniowania UV” – tłumaczy MUDr. Pavel Konrád, który od 17 lat pracuje w dermatologii. „Ludzie mają też możliwość spędzenia większej ilości czasu na egzotycznych wakacjach. Klasyka polega na tym, że Europejczycy udają się w miejsca z gwarancją nasłonecznienia, gdzie promieniowanie słoneczne jest najsilniejsze, i wybierają na to najmniej odpowiedni czas, czyli miesiące zimowe, kiedy nasza skóra blaknie i przez to nie ma naturalnej ochrony melaniny. Jest wtedy jasne, że jeśli wyjdziemy w tym okresie na szerokości geograficzne, gdzie lato jest w pełni, to jest więcej niż prawdopodobne, że poparzymy się i narazimy na szwank nasze zdrowie, bo powtarzające się poparzenia skóry w pęcherze w młodym i średnim wieku są bardzo ryzykowne do rozwoju czerniaka.
- Liczba nowotworów skóry wzrosła podobno około 15 razy w ciągu ostatnich 15 lat. Niestety, obniżył się również wiek pacjentów – dominują osoby w średnim wieku. Czerniak jest najbardziej śmiertelnym nowotworem ze wszystkich, a jeśli zostanie wykryty późno, szanse na przeżycie są bardzo niewielkie.
“Niedawno wykryliśmy czerniaka u 17-letniego chłopca w naszej klinice, który przyznał, że on i jego rodzice często podróżowali do regionów równikowych podczas świąt Bożego Narodzenia. A w międzyczasie odwiedzał solaria. Na szczęście ta historia ma dobre zakończenie, bo dzięki kontroli i wykryciu za pomocą cyfrowego dermatoskopu udało się w porę rozpocząć leczenie” – mówi z satysfakcją lekarz.
Jak mogę profilaktycznie zadbać o swoje zdrowie?
Oprócz rozsądnego przebywania na słońcu i stosowania odpowiednich filtrów przeciwsłonecznych, które dzięki reklamom nie dają o sobie zapomnieć, ważne jest regularne badanie skóry. Profilaktyczne badanie pigmentacji skóry jest bardzo ważne w dzisiejszych czasach, gdy zachorowalność na nowotwory skóry i czerniaka złośliwego gwałtownie rośnie. Wizyta u dermatologa nie powinna być odkładana, nawet jeśli na pierwszy rzut oka skóra nie wykazuje żadnych ekstremalnych nieprawidłowości. Tylko lekarz dermatolog może ocenić ryzyko i w razie potrzeby skierować na dalsze badania lub zasugerować usunięcie problematycznego znamienia.
“Obecnie najbardziej zaawansowaną metodą badania znamion barwnikowych jest użycie cyfrowego dermatoskopu” – mówi dr Pavel Konrád”.
Co to jest dermatoskop cyfrowy
Specjalne urządzenie, które w nieinwazyjny sposób może wykryć rozpoczynającego się raka skóry. Intensywnie oświetlając pigmentowany pieprzyk, oprogramowanie może ocenić ponad czterdzieści cech i określić, czy pieprzyk jest wolny od ryzyka, czy też jest już początkowym tworem złośliwym. Gołym okiem, jak często odbywa się pierwsza kontrola w oddziale skóry, lekarz może ocenić tylko cztery podstawowe cechy pieprzyka, co w większości przypadków może nie wystarczyć do postawienia szybkiej diagnozy.
Kolejną istotną zaletą dermatoskopu cyfrowego jest to, że jeśli pacjent uczęszcza do jednego lekarza, znamiona barwnikowe mogą być monitorowane w czasie, a zatem porównywane pod kątem zmian podczas regularnych badań kontrolnych. W komputerze, który jest częścią dermatoskopu, obrazy znamion mogą być archiwizowane przez wiele lat, a znamiona mogą być porównywane w dowolnym momencie.
A jaki jest najczęstszy mit na temat raka skóry?
Często ludzie myślą, że wystarczy tylko jedno sprawdzenie pieprzyka. Nie jest to prawdą. Znamiona występują u prawie 100% populacji, a 40% czerniaków jest spowodowanych ich złośliwą transformacją. Badania kontrolne są zwykle wykonywane raz w roku, w zależności od ryzyka. Chociaż cyfrowy dermatoskop oferuje bardzo nowoczesny i niezależny sposób diagnozowania, czynnik ludzki również odgrywa tutaj znaczącą rolę, a wynik powinien zostać oceniony przez doświadczonego specjalistę.
Jak mogę zapobiegać i unikać czerniaka?
Nie należy lekceważyć podstawowej profilaktyki, która obejmuje bezpieczne zachowanie na słońcu, tj. dobrze znane ograniczenie przebywania na słońcu między godziną 11 a 14 w dni tropikalne, stosowanie odzieży ochronnej, nakryć głowy i okularów (czerniak może również tworzyć się w oku!) oraz konsekwentne stosowanie wysokiej jakości kremów chroniących przed promieniowaniem UV nakładanych w wystarczającej warstwie.
Do tego dochodzi profilaktyka wtórna, na którą składają się wspomniane wcześniej regularne wizyty kontrolne u dermatologa w celu sprawdzenia, czy na skórze nie występują znamiona barwnikowe.
- W szczególności dermatologia prewencyjna doświadcza ogromnego wzrostu w krajach rozwiniętych i jest silnie wspierana przez systemy opieki zdrowotnej.
Zapobieganie, wczesna diagnoza i wczesna terapia nowotworów skóry ratuje zarówno życie pacjentów, jak i ogromne koszty finansowe późniejszej terapii. Przy zaawansowanych nowotworach skóry terapia jest bardzo trudna, kosztowna, a mimo to rokowania dla pacjenta są bardzo niekorzystne.
Co nam najbardziej szkodzi?
- Lekkomyślna ekspozycja na słońce
- Nadmierne wizyty w solarium
Ciekawostki:
- Skóra jest największym organem naszego ciała
- Słońce jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i rytmu snu.
- Skóra ciemnieje na słońcu, ponieważ światło UV stymuluje produkcję substancji zwanej melaniną. Melanina chroni skórę przed negatywnymi skutkami, ale sama nie wystarcza przy wyższych poziomach promieniowania UV.
- Witamina D, która jest ważna dla odporności, jest wytwarzana w organizmie przez promienie słoneczne UVB. Więcej o witaminie D następnym razem….
Autor: Pavel Kondrad, dermatolog
foto: fotolia.com
Komentarze nie odzwierciedlają opinii redakcji ani administratora bloga.