Idź na grzyby!

Sezon na grzyby powoli zaczyna się rozkręcać, a lasy zaczynają wypełniać się miłośnikami grzybobrania. Po deszczowych dniach pojawiają się pierwsze borowiki, maślaki, kurki, podgrzybki, smardze i gąski – grzyby, które cieszą nie tylko podniebienia, ale i przynoszą liczne korzyści zdrowotne. Co sprawia, że są one tak cenne dla naszego organizmu? Jak je rozpoznać? Oto krótki przewodnik po popularnych polskich grzybach oraz ich właściwościach zdrowotnych.

Grzyby leśne i ich korzyści zdrowotne

Grzyby, choć często postrzegane jako dodatek do potraw, są bogate w składniki odżywcze, które mogą wspierać nasze zdrowie. Są niskokaloryczne, pełne witamin, minerałów i antyoksydantów. Zawierają także związki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym. Oto, co warto wiedzieć o poszczególnych gatunkach dostępnych w polskich lasach:

1. Borowik szlachetny (Boletus edulis)

Jak rozpoznać?
Borowik szlachetny, zwany prawdziwkiem, ma masywny trzon o białym lub brązowawym odcieniu oraz duży, wypukły kapelusz, który może mieć różne odcienie brązu. Spód kapelusza pokryty jest rurkami, które w młodych owocnikach są białe, a później stają się żółtozielone.

Korzyści zdrowotne:
Borowiki są bogate w witaminy z grupy B, witaminę D, selen oraz miedź. Zawierają także dużą ilość białka roślinnego, które wspomaga budowę i regenerację komórek. Selen obecny w borowikach działa jako antyoksydant, wspierając układ odpornościowy i chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym. Borowiki, jako źródło błonnika, wspierają również zdrowie układu pokarmowego.

2. Maślak zwyczajny (Suillus luteus)

Jak rozpoznać?
Maślak zwyczajny ma charakterystyczny, śluzowaty kapelusz o brązowym kolorze, który po deszczu staje się śliski. Trzon jest biało-żółty, a pod kapeluszem znajdują się drobne rurki, które u młodych grzybów są jasnożółte.

Korzyści zdrowotne:
Maślaki są bogate w witaminę D, niezbędną dla zdrowia kości i zębów. Mają także właściwości przeciwzapalne, co może przyczyniać się do łagodzenia stanów zapalnych w organizmie. Zawartość potasu w maślakach wspiera regulację ciśnienia krwi oraz prawidłową pracę serca.

3. Kurki (Cantharellus cibarius)

Jak rozpoznać?
Kurki, czyli pieprzniki jadalne, mają charakterystyczny żółto-pomarańczowy kolor i kapelusz w kształcie lejkowaty lub trąbkowaty. Spód kapelusza posiada nieregularne fałdy przypominające blaszki.

Korzyści zdrowotne:
Kurki są niskokaloryczne i bogate w witaminy, takie jak witamina A, która wspiera zdrowie oczu, skóry i błon śluzowych. Kurki dostarczają także witamin z grupy B, w tym niacynę, która pomaga w utrzymaniu zdrowia układu nerwowego. Dodatkowo zawierają dużo błonnika, co wspomaga trawienie i poprawia zdrowie jelit.

4. Podgrzybek brunatny (Xerocomus badius)

Jak rozpoznać?
Podgrzybki mają ciemnobrązowy kapelusz o aksamitnej powierzchni i gruby, walcowaty trzon. Pod kapeluszem znajdują się rurki, które są początkowo białe, a z czasem zmieniają barwę na żółtozieloną.

Korzyści zdrowotne:
Podgrzybki są źródłem białka, błonnika, witamin z grupy B oraz minerałów, takich jak potas i fosfor. Wspierają zdrowie układu sercowo-naczyniowego, pomagają w regulacji ciśnienia krwi i wspierają zdrowie kości. Zawierają również ergothioneinę – silny antyoksydant, który chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.

5. Smardz jadalny (Morchella esculenta)

Jak rozpoznać?
Smardze mają charakterystyczny kapelusz przypominający plastry miodu, o kolorze beżowym lub brązowym. Trzon smardza jest biały lub kremowy, o gładkiej powierzchni.

Korzyści zdrowotne:
Smardze są bogate w białko i błonnik oraz dostarczają witamin z grupy B. Są szczególnie cenione za swoje właściwości przeciwutleniające, dzięki którym wspierają zdrowie komórek i mogą obniżać ryzyko wystąpienia niektórych chorób nowotworowych. Ponadto zawierają związki o działaniu przeciwzapalnym, wspierającym regenerację organizmu.

6. Gąska zielonka (Tricholoma equestre)

Jak rozpoznać?
Gąski mają charakterystyczny żółtozielony kolor kapelusza, który z wiekiem może przybierać brązowe odcienie. Trzon gąsek jest żółty i pokryty drobnymi włókienkami, a blaszki pod kapeluszem są również żółtawe.

Korzyści zdrowotne:
Gąski są bogate w witaminy z grupy B, które wspierają metabolizm energetyczny i zdrowie układu nerwowego. Mają także dużą zawartość białka roślinnego oraz antyoksydantów, które chronią organizm przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Zawartość błonnika wspomaga zdrowie jelit i reguluje procesy trawienne.

7. Koźlarz (Leccinum spp.)

Jak rozpoznać?
Koźlarze mają różnokolorowe kapelusze – w zależności od gatunku mogą być czerwone, pomarańczowe lub brązowe. Trzon koźlarza jest charakterystycznie pokryty ciemnymi łuskami, co odróżnia go od innych grzybów rurkowych. Młode kapelusze są półkoliste, a z czasem stają się bardziej płaskie.

Korzyści zdrowotne:
Koźlarze, podobnie jak inne grzyby leśne, są bogate w witaminy z grupy B, które wspomagają metabolizm i układ nerwowy. Zawierają także błonnik, co pozytywnie wpływa na trawienie. Dodatkowo koźlarze są źródłem minerałów, takich jak potas i fosfor, które wspierają zdrowie kości i mięśni. Wspomagają także układ odpornościowy dzięki obecności antyoksydantów.

8. Rydz (Lactarius deliciosus)

Jak rozpoznać?
Rydz, zwany także mleczajem rydzem, ma charakterystyczny pomarańczowy kapelusz z koncentrycznymi kręgami, który często zmienia kolor na zielonkawy po uszkodzeniu. Trzon rydza jest także pomarańczowy, z charakterystycznym mlecznym sokiem, który wydziela się po nacięciu i z czasem przybiera zieloną barwę.

Korzyści zdrowotne:
Rydze są bogate w antyoksydanty, takie jak witamina C, które wspierają układ odpornościowy i chronią komórki przed stresem oksydacyjnym. Zawierają również witaminę A, która wpływa korzystnie na wzrok, skórę i układ odpornościowy. Są również źródłem beta-karotenu, który wspiera zdrowie skóry i działa jako naturalny antyoksydant. Dodatkowo, rydze mają właściwości przeciwbakteryjne i wspomagają procesy regeneracyjne organizmu, dzięki czemu mogą wspierać zdrowie w walce z infekcjami.

Jak bezpiecznie rozpoznawać grzyby?

Grzybobranie to tradycja, która wiąże się z wieloma korzyściami, ale i ryzykiem, jeśli nie rozpoznajemy grzybów prawidłowo. Nigdy nie zbieraj grzybów, których nie jesteś pewien! Niektóre grzyby trujące mogą być łudząco podobne do jadalnych. Aby uniknąć zatrucia, zawsze sprawdzaj cechy charakterystyczne dla danego gatunku: kształt kapelusza, kolor rurek lub blaszek, zapach, trzon oraz ewentualną zmianę barwy po uszkodzeniu.

Jeśli masz wątpliwości co do jadalności grzyba, skonsultuj się z atlasem grzybów lub poproś o pomoc doświadczonego grzybiarza.

Podsumowanie

Grzyby leśne takie jak borowiki, maślaki, kurki, podgrzybki, smardze i gąski to nie tylko skarb natury pod względem smakowym, ale także prawdziwa bomba zdrowotna. Regularne spożywanie tych grzybów może wspierać układ odpornościowy, serce, kości oraz zdrowie jelit. Grzybobranie to także świetna okazja, by połączyć przyjemne z pożytecznym – kontakt z naturą, ruchu i wzbogacenie diety o cenne składniki odżywcze. Więc jeśli się jeszcze na grzybach nie znasz, znajdź sobie grzybowego przewodnika i idźcie w las. To naprawdę fajna sprawa!

Zdjęcia: depositphotos.cz, Jerzy Opioła

19.8.2024 dine4fit.pl Ciekawe, Różne