Czy jedzenie mięsa przetworzonego i czerwonego powoduje raka?

Współczesne społeczeństwo jest pełne informacji na temat zdrowego stylu życia, a odżywianie odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu dobrego zdrowia. Wśród licznych dyskusji na temat żywności pojawia się często zagadnienie związane z potencjalnym ryzykiem nowotworu. Jak w tym kontekście wypada mięso przetworzone oraz czerwone? Czyli: 

Czy jedzenie mięsa przetworzonego i czerwonego  powoduje raka?

Powiedzmy to sobie w prostych słowach od razu:

• Spożywanie dużej ilości przetworzonego mięsa może powodować raka jelita grubego
• Spożywanie dużej ilości czerwonego mięsa może również zwiększać ryzyko raka jelita grubego
• Im mniej przetworzonego i czerwonego mięsa jesz, tym mniejsze ryzyko – istnieje wiele sposobów na jego ograniczenie

Jaka jest różnica między przetworzonym a czerwonym mięsem?

Mięso przetworzone to każde mięso, które zostało poddane obróbce w celu przedłużenia trwałości lub lepszego smaku poprzez dodanie chemicznych środków konserwujących, jak choćby azotany. Może to być poprzez wędzenie, peklowanie lub solenie mięsa. Przetworzone mięso obejmuje szynkę, bekon, peklowaną wołowinę i niektóre kiełbasy, takie jak salami, chorizo i parówki.

Czerwone mięso obejmuje całą świeżą, mieloną i mrożoną wołowinę, wieprzowinę i jagnięcinę.

Białe mięso, takie jak kurczaki i ryby, nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka, dlatego wybór wydaje się prosty.

Z jakimi rodzajami raka związane jest mięso przetworzone i czerwone?

Spożywanie dużej ilości przetworzonego mięsa może zwiększać ryzyko raka jelita grubego.

Wiemy na pewno, że mięso przetworzone jest jedną z przyczyn raka. Jesteśmy pewni tego związku, podobnie jak innych udowodnionych przyczyn raka, takich jak tytoń i alkohol. Pisze się o tym oficjalnie, choćby na stronach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).

Czerwone mięso jest uważane za jedną z prawdopodobnych przyczyn raka. Oznacza to, że istnieje wiele potwierdzonych dowodami badań na związek między jedzeniem czerwonego mięsa a niektórymi rodzajami raka, ale potrzebujemy jeszcze kilku badań najwyższej jakości, aby mieć pewność.

Istnieją dowody na to, że spożywanie przetworzonego i czerwonego mięsa zwiększa także ryzyko wystąpienia raka żołądka i trzustki. Ale potrzebujemy więcej badań, aby wiedzieć to jeszcze na pewno.

Jak jeść mniej mięsa przetworzonego i czerwonego?

Wprowadzanie drobnych zmian może pomóc Ci ograniczyć jedzenie mięsa, więc dlaczego nie spróbować:

• Poniedziałki bez mięsa – wybierz dzień lub więcej dni, w które nie będziesz jeść mięsa
• Wyszukaj nowe przepisy wykorzystujące drób lub ryby zamiast mięsa przetworzonego i czerwonego
• Zastąp część lub całość mięsa roślinami strączkowymi, takimi jak fasola lub soczewica
• Spróbuj pobyć wegetarianinem lub weganinem przez miesiąc, tak na próbę
• Zmniejsz wielkość porcji, gdy masz zamiar spożywać mięso przetworzone lub czerwone

Ile mogę jeść mięsa przetworzonego i czerwonego?

Jeśli przez większość dni jesz przetworzone i czerwone mięso, warto pomyśleć o ograniczeniu. Mówi się, że osoby, które jedzą dużo przetworzonego i czerwonego mięsa, ograniczyły jego spożycie do 70 g lub mniej dziennie. To około 3 plastry szynki, 2 plastry bekonu lub 1 mały burger wołowy. Im mniej przetworzone i czerwone mięso jesz, tym mniejsze ryzyko zachorowania na raka, więc ograniczenie jest dobre dla twojego zdrowia bez względu na to, ile jesz.

W jaki sposób przetworzone i czerwone mięso powoduje raka?

Dzieje się tak na skutek oddziaływania substancji chemicznych, które znajdują się w mięsie, lub które są dodawane podczas obróbki lub podczas obróbki powstają, mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka.

Do tych substancji należą:

• Azotany i azotyny

Służą one do dłuższego utrzymywania świeżości przetworzonego mięsa. Kiedy je jemy, azotany i azotyny mogą stać się N-nitrozowymi substancjami chemicznymi (NOC), które mogą uszkodzić komórki wyściełające nasze jelita. To uszkodzenie może prowadzić do raka jelita grubego. Dodane azotany mogą być powodem, dla którego przetworzone mięso zwiększa ryzyko raka jelita grubego bardziej niż czerwone mięso.

• Hem

Związek ten występuje w czerwonym mięsie naturalnie. Po strawieniu hem rozkłada się również na rakotwórcze związki N-nitrozowe.

• Aminy heterocykliczne (HCA) i aminy wielopierścieniowe (PCA)

Te związki powstają podczas przetwarzania i gotowania czerwonego mięsa w wysokich temperaturach, czyli mowa tu o  grillowaniu czy smażeniu. HCA i PCA mogą uszkadzać komórki jelit.

W przypadku żywności puszkowanej dodajmy do tego bisfenol A, którym pokrywane są puszki od wewnątrz. Według badania przeprowadzonego w 2015 roku przez naukowców z Gdańska zatytułowanego “Health risk of exposure to Bisphenol A (BPA)” ekspozycja na bisfenol A ma związek z rozwojem nowotworów piersi i prostaty. Ze względu na problemy zdrowotne wywoływane tą substancją, coraz więcej producentów rezygnuje z użycia tego związku. Można już znaleźć odpowiednie oznaczenia na opakowaniach.

Wobec powyższego zasadne jest zadać sobie pytanie, czy sobie tego mięsa nie ograniczyć, pozostając choćby przy drobiu i rybach. Dla własnego zdrowia.

A na zakończenie taka uwaga:

Pamiętaj, że wybór droższego lub organicznego (BIO w nazwie), przetworzonego lub czerwonego mięsa pod względem ryzyka zachorowania na raka nie jest wcale lepszy. Najlepszym sposobem na obniżenie ryzyka jest ograniczenie wszystkich rodzajów mięsa przetworzonego i czerwonego.

Foto: shri oraz Anh Nguyen z Unsplash